Πώς τα κατοικίδια συμβάλλουν στην ψυχική μας υγεία

Επιμέλεια άρθρου: Ολίνα Κοντοστάνου

Ακούμε πολλές φορές πως ένα κατοικίδιο μπορεί να μας φτιάξει τη διάθεση, να μας σηκώσει από τον καναπέ και να χαμογελάσουμε, να μειώσει τα επίπεδα τους άγχους μας και να μας ηρεμήσει. Όσοι έχουμε κατοικίδιο το γνωρίζουμε από πείρα καθώς το βιώνουμε καθημερινά. Δεν είναι λίγες οι φορές που γυρνώντας στο σπίτι μετά από μία κουραστική μέρα, βλέποντας το κατοικίδιο μας, μας αλλάζει η διάθεση και μονομιάς ηρεμούμε ξεχνώντας τα αρνητικά της ημέρας. Ίσως να μην έχουμε αναρωτηθεί πώς συμβαίνει αυτό και ίσως κάποιοι δύσπιστοι που δεν έχουν κατοικίδιο να το αμφισβητούν. 

Στο άρθρο που ακολουθεί έχουμε θέσει κάποιες σχετικές ερωτήσεις στον Ψυχολόγο Νίκο Μολδοβάνο και μας επιβεβαιώνει επιστημονικά πως όντως τα κατοικίδια μας, συμβάλλουν στην καλή μας διάθεση και όχι μόνο.

– Ισχύει ότι τα κατοικίδια μας μπορούν να μας βοηθήσουν να ξεπεράσουμε μία δύσκολη κατάσταση; Από έναν χωρισμό έως μία απώλεια αγαπημένου προσώπου; Εάν ναι πώς;

Υπάρχει μεγάλο εύρος βιβλιογραφίας και ερευνών σχετικά με το ότι τα κατοικίδια συνδέονται με μια πληθώρα ευεργετημάτων για την ανθρώπινη ψυχική υγεία. Η συνύπαρξη με ένα κατοικίδιο βοηθά τον εγκέφαλο μας να εκκρίνει συχνότερα ουσίες που σχετίζονται με τη μείωση του στρές και της κατάθλιψης αλλά και φέρνουν και μια γενικότερη κατάσταση ψυχολογικής ανάτασης. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της ανάπτυξης μιας ουσιαστικά συντροφικής σχέσης, που όπως και οι διαπροσωπικές έτσι και αυτή χαρακτηρίζεται από έντονα συναισθήματα, αλλά και αισθήματα σκοπού και κινήτρου, αισθήματα φροντίδας και προστασίας, και γενικότερα, αισθήματα παρόμοια με αυτά που θα ενεργοποιούνται και σε μια σχέση γονέα παιδιού ή σε μια συντροφική σχέση. Στα πλαίσια της ανάπτυξης μια τέτοιας σχέσης μειώνονται τα αισθήματα μοναξιάς και άρα και τα συνοδά αισθήματα απομόνωσης και απελπισίας που μπορεί να νιώσει κάποιος σε ένα χωρισμό ή σε ένα πένθος. Για τα παιδιά ιδιαίτερα, η σχέση με ένα κατοικίδιο μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα και μάθημα του πώς να σχετίζονται με άλλους, πώς να φροντίζουν και να προστατεύουν κάτι που αγαπούν και πώς να σχετίζονται με τη φύση γύρω τους καθώς και να αντιληφθούν τη δική τους θέση στο σύστημα αυτό.

– Στους μοναχικούς ανθρώπους η συμβίωση με ένα κατοικίδιο συμβάλλει στην βελτίωση της ψυχολογίας τους;

Είναι γνωστό ότι η μοναξιά, όταν δεν είναι επιλογή, μπορεί να προκαλέσει άγχος ή συναισθηματικές διαταραχές. Μακροχρόνια αισθήματα μοναξιάς συνδέονται με μια πληθώρα σωματικών ή ψυχολογικών δυσλειτουργιών καθώς και με μεγαλύτερα επίπεδα θνησιμότητας. Το είδος της σχέσης που αναπτύσσεται μ ένα κατοικίδιο χαρακτηρίζεται από αισθήματα συντροφικότητας ανάλογα με αυτά που αναπτύσσουμε με κοντινούς μας ανθρώπους, φίλους ή και μέλη της οικογένειας μας. Μια τέτοια βαθιά συντροφική σχέση είναι το καλύτερο αντίδοτο για τη μοναξιά και την εσωστρέφεια και άρα μπορεί να αντιστρέψει την όποια έκπτωση της υγείας του ατόμου και κυρίως της ψυχικής.

– Σε περιόδους έντονου στρες μπορεί ένα κατοικίδιο να βοηθήσει να ανέβουμε ψυχολογικά;

Σε περιόδους έντονου στρες η συντροφική συνύπαρξη με ένα κατοικίδιο βοηθά να νιώσουμε λιγότερο έντονα αρνητικά συναισθήματα, μάλιστα η αναπαραγωγή της εικόνας του αγαπημένου μας κατοικίδιου έχει βρεθεί ότι σχετίζεται με την έκκριση ουσιών στον εγκέφαλο που προάγουν αισθήματα ηρεμίας. Για παράδειγμα όταν βοηθάμε έναν άνθρωπο να εκτεθεί σταδιακά για να θεραπεύσουμε κάποια φοβία του, στα πλαίσια της συμπεριφοριστικής ψυχοθεραπείας, συχνά χρησιμοποιούμε εικόνες από ένα αγαπημένο πρόσωπο ή κατοικίδιο εμφανιζόμενες ταυτόχρονα με τη φοβική κατάσταση ή προκαλούμε το άτομο να τις αναπαράγει κάτω από έντονες συνθήκες στρες. Αυτό βοηθά ώστε η φοβία να ουδετεροποιηθεί και η αρνητική συναισθηματική μας αντίδραση να αμβλύνει σε βάθος χρόνου. Φανταστείτε λοιπόν πόσο δυνατή μπορεί να είναι η εικόνα ενός ανθρώπου ή κατοικίδιου που αγαπάμε, ώστε να προκαλέσει αλλαγές στο τρόπο που εκφράζεται το άγχος μας αλλά και να ηρεμήσει τα κέντρα του εγκεφάλου που σχετίζονται με το στρες. 

– Έχει σημασία τι κατοικίδιο είναι; Εάν είναι γάτα ή σκύλος ή κάτι άλλο;

Δεν έχει σημασία το είδος του κατοικίδιου, σημασία έχουν τα χαρακτηριστικά της σχέσης που αναπτύσσονται και το πόσο ο ίδιος ο άνθρωπος είναι ανοιχτός συναισθηματικά να δεχτεί κάτι τέτοιο, και άρα και με τα στοιχεία της προσωπικότητας του εκάστοτε ιδιοκτήτη. Συνήθως δενόμαστε παραπάνω με ζώα που είναι πιο εκφραστικά και μοιράζονται παρόμοιες συναισθηματικές αντιδράσεις με μας.

Εάν λοιπόν σκεφτόσασταν να αποκτήσετε ένα κατοικίδιο μόλις σας δώσαμε αρκετούς λόγους για να το κάνετε!

Πηγή πληροφοριών: Νίκος Μολδοβάνος, Ψυχολόγος – Γνωσιακός-Συμπεριφοριστικός Ψυχοθεραπευτής.

Η Ολίνα Κοντοστάνου γεννήθηκε στην Κέρκυρα. Σπούδασε στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο (τμήμα Αρχειονομίας- Βιβλιοθηκονομίας). Ζει μόνιμα στην Κέρκυρα και αρθρογραφεί για θέματα που αφορούν στα κατοικίδιά μας και την ομαλή συμβίωση μαζί τους. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχει μία γάτα την Κακαδελού!