Η Τελετή της Ένωσης των Επτανήσων το 1864

Μετά την πτώση του Μέγα Ναπολέοντα και την αποχώρηση των Αυτοκρατορικών Γάλλων από τα Ιόνια Νησιά, την 5η Νοεμβρίου του 1815 με τη Συνθήκη των Παρισίων αποφασίζεται το ανεξάρτητο κράτος των Ηνωμένων Ιονίων Νήσων να τεθεί υπό την αποκλειστική προστασία της Μεγάλης Βρετανίας, η οποία ήδη είχε αναλάβει το στρατιωτικό τους έλεγχο από το προηγούμενο έτος.

Η διακυβέρνηση των Επτανήσων από τους Βρετανούς, η οποία διήρκεσε συνολικά 50 έτη, υπήρξε απολυταρχική και συχνά σκληρή. Ωστόσο υπήρξαν και φωτεινές εξαιρέσεις κατά τη διάρκεια της εξουσίας των Βρετανών Ύπατων Αρμοστών, και τα Ιόνια Νησιά ευεργετήθηκαν με έργα δημόσιου χαρακτήρα (όπως η κατασκευή του οδικού δικτύου και των υδραγωγείων), με την προαγωγή της δημόσιας εκπαίδευσης, καθώς και με την ανάπτυξη της ελευθεροτυπίας.

Τα Ανάκτορα την εποχή της Αγγλοκρατίας. Στην κορυφή της πρόσοψης βρίσκεται το άγαλμα της Βρετανίας με λιοντάρι ξαπλωμένο στα πόδια της, με όλο το σύμπλεγμα εντός της “απήδαλους ναυς”.

Αρχικά η Μεγάλη Βρετανία, και κατά κύριο λόγο εξαιτίας της αντίθεσής της στην πολιτική στρατηγική του βασιλιά της Ελλάδας Όθωνα, δεν επιθυμούσε την αποχώρησή της από τα Ιόνια Νησιά, και κυρίως την ένωσή τους με το ελληνικό κράτος. Ωστόσο μετά την εκθρόνιση του Όθωνα και την αντικατάστασή του από τον Γεώργιο Α’ της βασιλικής οικογένειας της Δανίας (ο οποίος είχε παράλληλα την «στήριξη» και των άλλων δύο μεγάλων δυνάμεων της εποχής, της Γαλλίας και της Ρωσίας), ο δρόμος για την ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα, είχε πλέον ανοίξει.

Στις 23 Σεπτεμβρίου του 1863, η ΙΓ’ Βουλή της Επτανήσου, στη μοναδική της συνεδρίαση, ψηφίζει μέσα σε πανηγυρικό κλίμα την ένωση των Επτανήσων «μετά του βασιλείου της Ελλάδος». Έπειτα, οι προετοιμασίες τόσο στην Αθήνα όσο και στην Κέρκυρα (στις πρωτεύουσες δηλαδή των δύο κρατών που επρόκειτο να ενωθούν) υπήρξαν πυρετώδεις.

Στις 16 Μαΐου 1864, στην αίθουσα τελετών των Ανακτόρων των Αγίων Μιχαήλ και Γεωργίου, παρουσία του προέδρου και των μελών της Ιονίου Γερουσίας καθώς και του μητροπολίτη Κερκύρας Αθανασίου, υπογράφεται από τον Ερρίκο Στορξ, τον τελευταίο Ύπατο Αρμοστή, η πράξη άρσης της βρετανικής Προστασίας των Ιονίων Νήσων. Στην πράξη αυτή καθοριζόταν με ακρίβεια ο τρόπος και ο χρόνος αποχώρησης των βρετανικών στρατευμάτων, οι τιμές που έπρεπε να αποδοθούν και από τις δύο συμβαλλόμενες πλευρές, καθώς και όλες οι υπόλοιπες σχετικές λεπτομέρειες.

Η ΙΓ’ και τελευταία Βουλή των Ιονίων Νήσων και ο ελληνικός στόλος που εισέρχεται στο λιμάνι της Κέρκυρας την 21η Μαΐου 1864

Την 21η Μαΐου 1864, ήδη από τις πρωινές ώρες είχαν καταπλεύσει στο λιμάνι της Κέρκυρας τα πλοία του ελληνικού στόλου που μετέφεραν την ελληνική στρατιωτική δύναμη, η οποία θα παραλάμβανε επισήμως από τις βρετανικές δυνάμεις των έλεγχο των Φρουρίων της πόλης και φυσικά και του υπόλοιπου νησιού. Στα Μουράγια και σε ολόκληρο το παραλιακό μέτωπο της πόλης πλήθος κόσμου είχε συγκεντρωθεί, ενώ και η θαλάσσια περιοχή γύρω από το λιμάνι είχε γεμίσει από βάρκες και κάθε είδους σκάφη, προκειμένου να υποδεχθούν τις ελληνικές δυνάμεις.

Στις 11:30 το πρωί ο Ύπατος Αρμοστής Ερρίκος Στορξ ανήλθε στο θρόνο του προκειμένου να εκφωνήσει τον τελευταίο του λόγο. Εμφανώς συγκινημένος και αφού προσφώνησε τους υψηλούς προσκεκλημένους, μετέφερε το μήνυμα της βασίλισσας Βικτωρίας για την ένωση των Επτανήσων, ενώ στη συνέχεια εξέφρασε την ικανοποίησή του ότι παραδίδει τα Επτάνησα στο ελληνικό κράτος ευημερούντα και με έργα πολλαπλά και ποικίλα. Έκλεισε τον λόγο του ευχόμενος πρόοδο και ευτυχία στα Ιόνια Νησιά με τα οποία ένιωθε ότι τον συνδέουν πολλοί δεσμοί.

Τον λόγο στη συνέχεια έλαβε ο αντιπρόεδρος της Ιονίου Γερουσίας, ο οποίος παρακάλεσε τον Ύπατο Αρμοστή να μεταφέρει στη βασίλισσα Βικτωρία τα αισθήματα ευγνωμοσύνης των Επτανησίων, για την ανάκτηση πλέον της εθνικής ανεξαρτησίας των Ιόνιων Νησιών.

Στις 12 πλέον το μεσημέρι, ο Ερρίκος Στορξ μαζί με τον απεσταλμένο της ελληνικής κυβέρνησης Θρασύβουλο Ζαΐμη και τους εκπροσώπους του τέως πλέον Ιονικού Κράτους μετέβησαν στο Μανδράκι του Παλαιού Φρουρίου, όπου δύο λόχοι του βρετανικού και ελληνικού στρατού απέδωσαν τιμές. Την ίδια ώρα ο Βρετανός αντιστράτηγος Ροβέρτος Κάλβερτ, υπέστειλε από την κορυφή του Παλαιού Φρουρίου τη βρετανική σημαία και τη θέση της έλαβε η σημαία του ελληνικού κράτους. Παράλληλα στο Νέο Φρούριο και στο Βίδο υψώνονταν οι ελληνικές σημαίες από την ελληνική φρουρά, η οποία είχε ήδη λάβει τη θέση της στα σημεία στρατιωτικής σημασίας της πόλης. Η αλλαγή της σημαίας χαιρετίστηκε με 21 κανονιοβολισμούς από τη ναυαρχίδα του βρετανικού στόλου.

Ο αντιστράτηγος Κάλβερτ, με τη συνοδεία της βρετανικής στρατιωτικής μπάντας και τιμητικής φρουράς, κρατώντας στα χέρια την υποσταλείσα βρετανική σημαία μετέβη και αυτός στο Μανδράκι, και μαζί με τον τελευταίο Ύπατο Αρμοστή επιβιβάστηκαν στη βρετανική ναυαρχίδα, όπου στο μεσαίο ιστίο της υπέστειλαν τη σημαία του αντιναυάρχου Σμαρτ, αρχηγού των βρετανικών ναυτικών δυνάμεων στη Μεσόγειο, και ύψωσαν τη βρετανική σημαία. Η έπαρσή της χαιρετίστηκε επίσης με 21 κανονιοβολισμούς από τα ελληνικά πλέον πυροβολεία του Παλαιού Φρουρίου.

Η ακρόπολη και οι χαμηλότερες οχυρώσεις του Παλαιού Φρουρίου εξοπλισμένες με πυροβόλα

Στις 2:10 το μεσημέρι η ιστορική τελετή της Ένωσης των Επτανήσων είχε τελειώσει. Οι ελληνικές σημαίες κυμάτιζαν πλέον στις κορυφές των κερκυραϊκών φρουρίων, ενώ τα βρετανικά πλοία αναχωρούσαν από το λιμάνι της Κέρκυρας.

Οι πληροφορίες για το άρθρο αντλήθηκαν από το βιβλίο του Αντώνιου Ι. Αγιούς, “Η Ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα”, Κέρκυρα 2006.