«Οι στοές του λόφου των φυλακών και των προμαχώνων του Αγίου Αθανασίου δέχονται τα πρώτα κύματα. Μέσα σε λίγα λεπτά γεμίζουν ασφυκτικά. Γυναίκες λιποθυμούν, μικρά παιδιά κινδυνεύουν από ασφυξία. Μπροστά στον καινούριο κίνδυνο αρχίζει μέσα στη νύχτα η θλιβερή έξοδος προς τα χωριά.

Σε μια ατέλειωτη φάλαγγα, τριάντα χιλιάδες άνθρωποι οδοιπορούν, χωρίς φως και χωρίς ελπίδα, με μόνη συντροφιά τον πανικό. Κάπου κάπου γυρίζουν ν’ αντικρύσουν το πυροτέχνημα της πολιτείας.»

(“Χρόνια Πολέμου και Κατοχής”, Κώστας Δαφνής, Κέρκυρα 1966)

Στις 8 Σεπτέμβρη του 1943 η Ιταλία συνθηκολογεί άνευ όρων με τις Συμμαχικές Δυνάμεις. Οι διαταγές που έρχονται ωστόσο από το Αρχηγείο των Ιταλικών Δυνάμεων αναφέρουν ότι οι Ιταλοί στρατιώτες πρέπει να κρατήσουν με κάθε τρόπο υπό την κατοχή τους τα νησιά της Κέρκυρας και της Κεφαλλονιάς.

Δύο μέρες αργότερα ο Γερμανός λοχαγός Wilhelin Spindler φτάνει στην Κέρκυρα και ζητά από τον Ιταλό στρατιωτικό διοικητή την παράδοση της εξουσίας του νησιού. Λαβαίνοντας αρνητική απάντηση από τον Ιταλό διοικητή, οι Γερμανικές Δυνάμεις αποφασίζουν την κατάληψη της Κέρκυρας.

Το πρωί της 13ης Σεπτεμβρίου οι Γερμανοί επιχειρούν απόβαση στις Μπενίτσες, με παράλληλους εναέριους βομβαρδισμούς, η οποία όμως αποκρούεται με επιτυχία. Η Luftwaffe θα συνεχίσει να διενεργεί πολυάριθμους βομβαρδισμούς σε όλη τη διάρκεια της ημέρας, ως προμήνυμα για το τι πρόκειται να ακολουθήσει την ίδια νύχτα…

Καθώς έπεφτε το σκοτάδι και οι βομβαρδισμοί των Γερμανών σταμάτησαν σημαίνοντας και τη λήξη του συναγερμού, πολλοί Κερκυραίοι άφησαν τα καταφύγια για να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Όμως λίγο αργότερα η βοή από δέκα βομβαρδιστικά τύπου Heinkel 111, σκόρπισε ξανά τον τρόμο, παράλληλα όμως και την απόλυτη καταστροφή.

Οι εμπρηστικές βόμβες τις οποίες θα ρίξουν, δεν θα αργήσουν να καταπιούν ολόκληρη σχεδόν την πόλη της Κέρκυρας. Η Κέρκυρα φλέγεται. Μέσα στη νύχτα, η φωτιά στην πόλη είναι ορατή ακόμη και από τις απέναντι ακτές της Ηπείρου. Ξημερώνοντας του Σταυρού, 14 Σεπτέμβρη 1943, η φωτιά μαίνεται ανεξέλεγκτη.

Όπως γράφει ο Γιώργος Αθανάσαινας:

«Στις 7 το πρωί η πυρκαϊά έχει πάρει φοβερές διαστάσεις. Η Κέρκυρα δεν είναι παρά μία πυρά: το παν φλέγεται, καταστρέφεται και μεταβάλλεται σε σωρούς από πυρπολημένα ερείπια που καπνίζουν. Στρατιώτες και πολίτες, άνδρες, γυναίκες και παιδιά, μέσα στις φλόγες και στην αποπνικτική ατμόσφαιρα, επιδίδονται με ηρωική αυταπάρνηση στο έργο της διάσωσης για να βγάλουν από τα ερείπια συζύγους, φίλους, γέρους, ανήμπορους.»

Ο επίλογος της επιχείρησης κατάληψης της Κέρκυρας από τους Γερμανούς θα γραφεί λίγες μέρες αργότερα. Μισή ώρα μετά τα μεσάνυχτα της 23ης προς 24ης Σεπτεμβρίου του 1943, μέσα στην ασέληνη νύχτα, οι Γερμανικές Δυνάμεις θα επιχειρήσουν επιτυχή αυτή τη φορά απόβαση στην περιοχή της παραλίας του Χαλικούνα. Η επέλασή τους στα ενδότερα του νησιού θα γίνει αστραπιαία, «τιμώντας» έτσι το δόγμα του Blitzkrieg. Στις τέσσερις το απόγευμα της 25ης Σεπτεμβρίου, λιγότερο από σαρανταοκτώ ώρες μετά την έναρξη της απόβασης των Γερμανών, στην κορυφή του Παλαιού Φρουρίου υψώνεται λευκή σημαία από την Ιταλική Διοίκηση, ενώ πολύ σύντομα υπογράφεται και η παράδοση του νησιού.